Γυναίκες στον πόλεμο
Γυναίκες
στην Επανάσταση του 1821
Ποιες
ηταν:
Η “Ωραία Ελένη”
Ελένη
Βάσσου
Γεννήθηκε στην Ήπειρο στις αρχές του 19ου
αιώνα. Η οικογένειά της καταδιώχτηκε και κατέφυγε στην Κέα. Εκεί έμεινε η Ελένη
μέχρι την ενηλικίωσή της. Εκεί γνώρισε τον στρατηγό Μαυροβουνιώτη Βάσο, ο
οποίος γύρω στα τέλη της επανάστασης του 1821 πηγαίνοντας προς την Συρία για να
κάνει και εκεί επανάσταση στάθμευσε στην Κέα και την ερωτεύτηκε. Αν και τα
αισθήματα ήταν αμοιβαία, οι γονείς της αρνήθηκαν τον γάμο. Ο στρατηγός Βάσος
τότε απήγαγε την Ελένη και την άφησε στην Άνδρο, όπου την έβαλε στον ιστορικό
πύργο του Γιαννούλη και έστησε φρουρά για να την φυλάει. Στον πύργο αυτό έμεινε
η Ελένη κλεισμένη σαν τις ηρωίδες των μεσαιωνικών θρύλων για πολλούς μήνες. Το
1826, στον γυρισμό του από την Βηρυτό, ο στρατηγός Βάσσος την πήρε μαζί του και
την μετέφερε στον Πειραιά. Εκεί αρχίζει και η δράση της Ελένης
Στις
μάχες που έδινε ο Βάσσος, η γυναίκα του ήταν νοσοκόμα και γραμματέας. Τον
βοήθησε στην λύση της πολιορκίας της Καρύστου και κράταγε την αλληλογραφία του
με τον Κιουταχή, ενώ ήταν η κυρίως σύμβουλός του σε όλες τις σημαντικές
διαπραγματεύσεις.
Μετά την
επανάσταση η Ελένη Βάσσου από την Σαλαμίνα όπου είχε εγκατασταθεί, αντιτίθενταν
με πολύ ζήλο εναντίον του Καποδίστρια υποστηρίζοντας μια άλλη πολιτική με
πρότυπο την Ρωσία. Το σπίτι της είχε γίνει κέντρο της αντιπολίτευσης.
Επί
Όθωνα η Ελένη Βάσσου και ο σύζυγός της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έγινε μια
από τις πιο ευγενείς και φιλόξενες κυρίες της εποχής της. Στους χειμερινούς
χορούς που έδινε συνέρρεε όλη η αριστοκρατία. Διακρίθηκε για την ομορφιά της,
αλλά και για την νοημοσύνη και το μεγαλείο του φρονήματός της. Τραγουδήθηκε από
τους ποιητές της εποχής της.
Απεβίωσε
στα βαθιά γεράματα αφήνοντας πολλούς απογόνους, από τους οποίους δύο γιοι
έγιναν επίσης σημαντικοί ανώτεροι αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού,
συνεχίζοντας το έργο του πατέρα τους.
Μαντώ
Μαυρογένους
Οι
γονείς της κατάγονταν από τη Μύκονο αλλά έμεναν στην Τεργέστη ήδη δέκα
χρόνια,επειδή ο πατέρας της Νικόλας ήταν σπαθάρης(υπασπιστής)του ηγεμόνα της
Μολδαβίας και η μητέρα της, η Ζαχαράτη, ήταν δραστήρια γυναίκα που διήφθυνε
στην Τεργέστη τις εμπορικές υποθέσεις του άντρα της. Ήταν κόρη του εμπόρου και
μέλος της Φιλικής Εταιρείας, Νικόλαου Μαυρογένη και της Ζαχαράτης Χατζή Μπάτη.
Ένας από τους προγόνους της, ο μεγάλος θείος του πατέρα της, Νικόλας
Μαυρογένης, ήταν ο Δραγομάνιος του Στόλου και ο Πρίγκιπας της Βλαχίας.
Εγκαταστάθηκαν στην Τεργέστη και εκεί ο πατέρας της Νικόλαος ασχολήθηκε με το
εμπόριο. Λίγο καιρό πριν την Επανάσταση μετακόμισε με τον Θείο της τον
Παπα-Μαύρο στη Τήνο. Ήταν μια όμορφη γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, μεγάλωσε
σε μια μορφωμένη οικογένεια, επηρεασμένη από την εποχή του Διαφωτισμού.
Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλοσοφία και ιστορία σε ένα κολέγιο στην Τεργέστη και
μιλούσε άπταιστα Γαλλικά, Ιταλικά και Τουρκικά.
